Kredi Alacaksanız, Bedeli Var!

Kredilerin sadece faiz oranları olsaydı, komisyon ve değişik adlar altında ücret alınmasaydı, tüketici açısından kıyaslamak çok daha kolay olacaktı. Fakat hayat biraz daha karmaşık… Konut kredileriyle ilgili çok sayıda ücret, komisyon ve masraf adı altında katlanılması gereken maliyet var ve bu bankadan bankaya değişiyor. Birden fazla bankaya giderek iyi bir fiyatlama bulmaya çalışan tüketici, zaman zaman farklı sepetleri kıyaslamak zorunda kalıyor ve işin içinden çıkmakta zorlanıyor.

Bir konut kredisi için ödemek zorunda kaldığımız masraf ve ücretleri ikiye ayırabiliriz…

Ücret ve Komisyon Adı Altında Alınan Bedeller…

Bankacılık gelirlerine bakıldığında iki ana kalem ,tabiİ ki, faiz ve komisyon gelirleridir. Faiz bir kredinin ücreti olarak adlandırılabir. Ya da belirli bir süre için alınan kira bedeli. Kaynak yaratmak nasıl bir maliyet içeriyorsa, bu kaynağı kredi olarak kullandırmak ta bu maliyetlerin üzerinde bir faiz oranıyla mümkündür. Faizin içerdiği kar marjının kar haznesine yazılması kredinin vadesine yayılmıştır. Kredi yaşadıkça vadesine kadar kar yazılmaya devam eder. Baştan alınan komisyon/kullandırım ücretleri ise doğrudan yazılan kar olarak adlandırılabilir. Diğer yandan alınan komisyonun bir kısmının çeşitli masraf ve operasyonel maliyetler amaçlı olduğunu da unutmayalım.

Kredi erken kapansa da kar haznesinde kalacak olması nedeniyle, bankaların kullandırım sırasında komisyonlarından tamamen vaz geçmelerini beklemek mantıklı olmayacaktır. Bunun yerine geleneksel olarak yüksek komisyon alan bankalar yerine daha makul bankaları tercih etmek avantaj yaratacaktır.

Dosya masrafı, istihbarat ücreti, kullandırım ücreti gibi ücretler bu tip bedellerdir.

Belirli Bir Hizmet ve Masraf İçin Alınan Bedeller…

Konut kredisi süreci içerisinde yapılan farklı işlemler masraf yaratır. Bunlardan birisi ekspertiz ücretidir. Ekspertiz raporu krediyi kullandıran banka için önemli olduğu kadar, kullanan tüketici için de önemlidir. Raporun amacının sadece konutun değerini belirlemek olduğunu düşünmek büyük bir yanılgı olacaktır. Bir ekspertiz raporu konuta değer biçerken, konutun detaylarını, projeye uygunluğunu, tapu problemi olup olmadığını, kalitesi ve olası riskleri de inceler. Detaylı bir rapor alıcının kararını gözden geçirmesini sağlar. Genelde ana maliyet kalemlerinden birisi olması nedeniyle tüketicileri rahatsız etse de, kredi alınmadığı durumlarda dahi alıcının kendisininin uzman bir şirekete bu tür bir rapor hazırlatması kendi yararına olacaktır.

Avukatlık ve ipotek işlem ücretleri çoğu zaman kullandırım komisyonunun içinde düşünülür ve ayrıca istenilmez, bazı bankalar ise ayrıca talep ederler. Komisyon ve ücret kıyaslaması yapılırken toplam maliyete bakmak gerekir.

Sigorta bedelleri de büyük masraf kalemleri arasındadır. Çoğu zaman müşteriler ve bankalar arasında en büyük kavga da bu yüzden çıkar. Yasal olarak tüketicinin konut kredisi kullanırken yaptırmak zorunda olmadığı hayat ve konut gibi sigortalar, bazı bankaların ısrarcı olması nedeniyle anlaşmazlık konularından birisi olmaya devam etmektedir. Her yıl tekrarlanması, hayat sigortasının orta yaşın üzeri kişilerde ciddi maliyetler doğurması rahatsızlığın devamına neden olur. Diğer yandan tüketicilerin kendilerini koruyan bu tür sigortaların umulmayanın başa geldiği durumlarda birer hayat kurtarıcı olduğunu unutmamaları gerekir.

Kredi Kullanımı Sonrasında Doğan Ücret ve Masraflar…

Bir çok kişi kullanım esnasında doğan masraflara odaklanır ve sonrasında çıkabilecek ücretleri sorgulamaz. Bir çok banka başlangıçta konusu geçmeyen işletim ücretini almaktan taviz vermez. Her ay ya da 6 ayda bir toplu olarak çekilen işletim ücretleri özellikle bankayla sadece kredi ilişkisi olan müşterileri rahatsız eder. Bazı bankalar hesapta artı bakiye bulduğunda bu tip ücretleri çekerken bazı bankalar taksit tutarı içinden çeker ki, bu şekildeki uygulamalar taksitin eksik ödenmesine ya da hiç ödenmemesine neden olur… Bu da çoğu zaman müşteriyle banka arasında büyük kavga çıkmasına neden olur. Her bankanın uygulamasına karş,ı her müşterinin kendi hesap işletim ücretinden sakınma yöntemlerini keşfetmesi gerekmektedir.

Daha uzun vadede karşımıza çıkan maliyetlerden birisi de kredinin vadesinden önce kapanması durumunda ödenmesi gereken erken kapama komisyonudur. Yasa bankalara mevcut kredi anaparasının maksimum (minimum değil) %2’sine kadar ceza komisyonu alma yetkisi vermesine karşılık hiçbir banka şimdilik bu hakkından feragat etmemektedir. Bu maliyetten kurtulmanın tek yöntemi ise, kredi vadesinin erken kapama ihtiyacı duyulmayacak şekilde, iyi seçilmesidir.

Uzun vadede karşımıza çıkan bir diğer masrafımız da ipotek kaldırma işlemi için kullanılan fek yazısına karşılık alınan ücrettir. İster erken kapansın, ister refinansman yapılsın, isterse de vadesi gelsin… Bir gün konutun kredi ile ilişkisi bitecek ve ipoteğin kaldırılma zamanı gelecektir. Mevcut durumda yasal görünen bu ücretin yasanın genel çerevesinin oluşturulduğu günlerde göz ardı edildiği anlaşılıyor. Tüm ücret ve komisyonlar bankadan bankaya değişirken, değişimler belirli oranlarda yaşanır. Sadece fek ücreti bankadan bankaya 3-4 kata kadar değişmektedir. Bu nedenle tüketicinin sürpriz olarak karşılaştığı ücret önümüzdeki günlerde de sorgulanmaya devam edecektir.

En Uygun Masraflı Krediyi Bulmak…

Fazla bankacılık bilgisi olmadan yapmanın zorluğuna rağmen, başarılı olmanın yolu birkaç rekabetçi bankadan aynı anda fiyatlama almaktan geçiyor. Tüm detayları ve uygulamaları öğrenerek kıyaslamak, ileride yaşanacak sürprizlerin de önüne geçecektir. Başarının iyi araştırma dışında, iyi bir kredibiliteye sahip olmaktan geçtiğini de unutmayın.

Nejat ÖZONAY (Milliyet 2009)